محروميت‌ از حقوق‌ اجتماعي‌ در حقوق‌ كيفري‌ ايران‌ و فقه‌ اماميه‌
نویسنده : وهاب‌ دانش‌پژوه‌
چكيده‌
حقوق‌ اجتماعي‌ عبارت‌ است‌ از حقوقي‌ كه‌ قانونگذار براي‌ اتباع‌ كشور به‌ رسميت‌شناخته‌ است‌، و فرد آن‌ را در ارتباط‌ با مصالح‌ عمومي‌ جامعه‌ و حاكميت‌ سياسي‌ دولت‌، اِعمال‌مي‌كند. از اين‌رو، در صورت‌ مضر بودن‌ نحوة‌ اجراي‌ اين‌ حقوق‌ به‌ منافع‌ و ارزشهاي‌ جامعه‌، قانونگذار مي‌تواند شخص‌ را از اِعمال‌ آن‌ محروم‌ نمايد.
مجازات‌ محروميت‌ از حقوق‌ اجتماعي‌ از نظر فقهي‌، از مصاديق‌ مجازاتهاي‌ تعزيري‌ محسوب‌شده‌ است‌، و از نظر ماهيت‌ حقوقي‌ نيز جزء كيفرهاي‌ سالب‌ حق‌ مي‌باشد كه‌ بيشتر به‌ عنوان‌مجازات‌ اصلي‌ و تبعي‌، و در مواردي‌ نيز به‌ عنوان‌ مجازات‌ تكميلي‌ يا اقدام‌ تأميني‌ و تربيتي‌ موردحكم‌ واقع‌ مي‌شود. به‌ نظر مي‌رسد مناسبترين‌ شكل‌ اِعمال‌ آن‌، دو وجه‌ اخير (مجازات‌ تكميلي‌ واقدام‌ تأميني‌) باشد.

ادامه دارد...

پدیده (‌‌Suicide) از دیدگاه علوم مختلفی چون روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، پزشکی، جرم‌‌شناسی و حقوق‌جزا (کیفری) قابل تحلیل و بررسی است. از لحاظ حقوق کیفری، بحث راجع به خودکشی در حاشیه بررسی‌ها قتل‌ها به میان می‌آید. از این حیث خودکشی یا انتحار عبارت است از قتلی که فاعل جرم (قاتل)، مفعول جرم (مقتول) نیز می‌باشد. به عبارت دیگر، هرگاه مجنی علیه (بزه دیده) قتل، خودش قاتل باشد عمل خودکشی تحقق می‌یابد. در واقع خودکشی نوعی از قتل همراه با وحدت قاتل و مقتول است. براین اساس باید گفت خودکشی و به تبع آن ، از جمله بارزترین مواردی هستند که در آنها بزهکار و بزه دیده یک فرد واحد می‌باشد. بنابراین خودکشی مهمترین نوع خشونت تغییر شکل داده شده است. در این نوع خشونت، فرد مرتکب به جای اینکه دیگران را مورد حمله و تعرض قرار دهد، به زندگی و حیات خود حمله کرده و به آن خاتمه می‌دهد.
عمل خودکشی مختص زمان حاضر نبوده و از دوران‌های بسیار قدیم تا به حال وجود داشته است؛ اما آنچه که تازگی دارد گسترش و افزایش تعداد خودکشی‌ها می‌باشد. آمارهای انتشار یافته در مورد خودکشی‌ها کامل نبوده و آن طور که باید تعداد واقعی خودکشی‌ها را نشان نمی‌دهد. البته علت این امر آن است که بیمارستان‌ها، بسیاری از خودکشی‌ها را تحت عناوین دیگری قلمداد می‌کنند و به همین دلیل، بسیاری از انتحارها در آمارهای رسمی منعکس نمی‌شوند. نباید فراموش کرد که در زمان‌های گذشته معمولا خودکشی در نیمه دوم دوران عمر انجام می‌گرفت، ولی در حال حاضر بیشتر مرتکبان آن جوانان هستند. مقامات ذی‌صلاح معتقدند بعد از مرگ ناشی از تصادفات رانندگی، خودکشی دومین عامل مرگ و میر جوانان است .

ادامه دارد ...

دلایل دوازده گانه (که اولی عام درباره اعدام و بقیه، اختصاص به کودکان زیر 18 سال دارند) عبارتند از؛
1- دلیل کلی لغو اعدام در شریعت
2- حجیت عرف و سیره متشرعه، کشورهای اسلامی و مجازات اعدام زیر 18سال
3- نقد اتحاد حد بلوغ برای عبادات و مجازات
4- تفاوت رشد و بلوغ و دلیل شرطیت رشد برای مجازات کودکان
5- طیفی بودن مفهوم بلوغ و مفهوم آن در قرآن و معدل 18 سال
6- قاعده سلطه
7- قاعده شبهه و درء براساس ابعاد روانشناختی و جامعه شناختی جرم کودکان
8- قاعده آسانگیری
9- اولویت منع اعدام کودکان نسبت به کودکان جنگی
10- مصلحت قصاص
11- استفاده از اصل حقوقی تعلیق مجازات
12- دلیل فطرت

تعریف منطوق: عبارت است از معنایی كه مستقیماً از كلام فهمیده می‌شود و موضوع آن در جمله ذكر شده است.

تعریف مفهوم: مفهوم گاهی به معنای عرفی و روزمره است، یعنی مدلول، كه مورد بحث ما نیست؛ آنچه كه مورد بحث است، عبارت است از معنایی كه در كلام بیان نشده، ولی با توجه به ساختمان تركیبی آن فهمیده می‌شود و موضوع آن نیز در جمله ذكر نشده است.

ادامه دارد...

۱-قاعده ائتمانمتن : « الامین لا یضمن » یا « لیس علی الامین الاالیمین »
یعنی: امین ضامن نیست . یا بر امین چیزی جز سوگند لازم نیست .
( القواعد الفقهیه ، ج 2، صص 4 تا 16- ماده 614 و613 قانون مدنی )

2-قاعده اتلافمتن: « من اتلف مال الغیر فهوله ضامن »
یعنی : هر کس مال دیگری را تلف کند ضامن آن خواهد بود.
( القواعد الفقهیه ،ج2، صص 17 تا 39- ماده 238قانون مدنی

3-احترام مال مسلمانمتن: « حرمه مال المومن کحرمه دمه » ( حد یث نبوی )
یعنی : مال مومن همانند خون وی محترم است .(اصل 46و47 قانون اساسی )

ادامه دارد...